تصمیمی که اراده و پشتکار می‌خواهد. کاری که جمعی از کارگران خدمات شهری منطقه۱۹ آغاز کرده و قرار است با کمک مسئولان شهری این منطقه سر کلاس نهضت سوادآموزی بنشینند. این اقدام برای نخستین بار در شهر تهران با همکاری اداره آموزش و پرورش منطقه۱۹ در ساختمان اسکان کارگری شهرداری ناحیه۲ برای کارگران خدمات شهری به‌صورت رایگان اجرایی شده است. به بهانه اجرای این طرح با شعار «یاد بگیریم تا بهتر بدانیم» گزارشی از کلاس درس کارگران تهیه کرده‌ایم که در ادامه می‌خوانید.
امروز روز متفاوت و جالبی است. امروز همه توجه‌ها به کارگران فسفری‌پوش خدمات شهری است. نه تنها کسی آنها را از نشستن در جایگاه‌های ویژه سالن آمفی‌تئاتر شهرداری ناحیه۲ منع نمی‌کند، بلکه با احترام خاصی از آنها به‌عنوان مهمان‌های ویژه یاد می‌شود. آنها حس خوبی دارند. این را می‌توان از چهره‌های شادشان فهمید، اما حتی لبخند روی لب‌هایشان هم نتوانسته چشمان خسته، دستانی چروکیده و پوست آفتاب سوخته‌شان را از لنز دوربین‌ها دور نگه دارد. بی‌آنکه حرفی زده باشند می‌توان از نگاه‌هایشان دردها و غصه‌های ناگفته‌شان را فهمید. کارگری را از کودکی مثل مشق شب آموخته و نان را، به نرخ عرق جبین‌شان خورده‌اند.
توان دست‌هایشان ستودنی است. آنهایی که روزها را در تلاشند برای آرامش شب‌ها، شب‌ها در تکاپویند برای آسایش روزها، مبادا فراموش کنیم رنجی که آنها در سرما و گرمای این خیابان‌های شهر می‌کشند. حالا اما قرار است به پاس سال‌ها زحمت، مسئــــولان و خیّــران دســـت در دست هم داده و قدمی برای توانمند و باسواد کردن آنها بردارند؛ از این‌رو در این مراسم کنار کارگران نشسته و آماده آغاز این طرح سوادآموزی‌اند.
ابتدا «علی توکلی» شهردار منطقه به اهمیت سوادآموزی اشاره می‌کند و می‌گوید: «افزایش دانش و آگاهی و کسب مهارت‌های جدید به‌ویژه در محل کار نقش مهمی در بازدهی بیشتر فعالیت‌ها دارد. خوشبختانه کارگران این موضوع را درک کرده و از برگزاری کلاس‌های رایگان آموزشی استقبال کردند. به همین منظور با مشارکت مدیریت آموزش و پرورش منطقه و معرفی مدرس، طرح سوادآموزی کارگران خدمات شهری در ناحیه۲ برگزار می‌شود. کتب و اقلام آموزشی رایگان در اختیار آنها قرار گرفته و در پایان دوره آموزشی مدرک تحصیلی معتبر از آموزش و پرورش منطقه دریافت خواهند کرد تا از مزایای قانونی آن استفاده کنند.»
- یک کارگروهی با کمک خیّران
مسئولان شهرداری ناحیه۲ منطقه ۱۹ بیشترین تلاش را برای تشکیل کلاس‌ها داشته‌اند و با وجود مشکلات مالی فراوان و کمبود بودجه به همت خیّران کلیه آغاز طرح را در این ناحیه زده‌اند. «محمدصابر نبوی‌پور» شهردار ناحیه۲ می‌گوید: «کارگران خدمات شهری از جمله اقشار مظلوم جامعه‌اند که کمتر به آنها توجه شده است. نگهداشت و پاکیزگی شهر را مدیون این افراد هستیم.
توانمندکردن این قشر نه تنها برای خود آنها، بلکه در امر خدمت‌رسانی به شهر هم مؤثر خواهد بود.» او در ادامه به هزینه‌های صرف شده برای اجرای این طرح اشاره می‌کند و می‌گوید: «خوشبختانه در این طرح افراد خیرخواه و نیکوکار محلی مثل همیشه ما را همراهی کردند. هزینه‌های آموزشی و نوشت‌افزار اهدایی با کمک اداره آموزش و پرورش منطقه و چند خیّر تأمین شده است.
مدرس این کلاس هم یک معلم خیراندیش است که بدون دریافت حق‌الزحمه، داوطلبانه به کارگران آموزش می‌دهد.» از نکات قابل توجه در این کلاس‌ها حضور کارگران افغانستانی است. این افراد علاوه بر کتاب‌های آموزش رسمی کشورمان، خواندن کتاب به زبان افغانستانی را هم یاد می‌گیرند. او در ادامه به تشکیل کلاس‌های مهارت‌آموزی در کنار سوادآموزی اشاره می‌کند و می‌گوید: «برگزاری کلاس‌های سوادآموزی به‌صورت آزمایشی آغاز شده و قرار است برنامه‌های دیگری هم برای این کارگران برگزار شود. قدم اول سوادآموزی است و در مراحل بعدی برنامه کاربردی دیگری هم برای این قشر زحمتکش برگزار می‌کنیم زیرا اغلب کارگران خدمات شهری این ناحیه در ساختمان اسکان کارگری شبانه‌روز زندگی می‌کنند.»
- کلاس درس متفاوت
مراسم افتتاحیه با صحبت‌های مسئولان و اهدای کیف شامل کتاب و نوشت‌افزار از شهردار منطقه به کارگران به پایان می‌رسد. سپس شهردار ضمن خوش‌وبش گرم و صمیمانه با کارگران با آنها عکس یادگاری می‌گیرد. نوبتی هم که باشد نوبت رفتن کارگران به نخستین کلاس درس‌شان است. همراه با تعدادی از کارگران و یک آقا معلم مهربان راهی ساختمان اسکان کارگری در بزرگراه شقایق می‌شویم.
یکی از اتاق‌های این ساختمان با کمک کارشناسان اداره اجتماعی شهرداری ناحیه۲ به کلاس درس تبدیل شده است. کارگران یک به یک با شوق فراوان پشت صندلی‌های دسته‌دار می‌نشینند و با ذوق فراوان کتاب‌های درسی‌شان را ورق می‌زنند. قرار است از امروز در همین کلاس خواندن و نوشتن بیاموزند. «حمدالله» یکی از کارگران حاضر در کلاس است. نه فرصت نشستن پای کلاس درس داشته و نه شوق رفتن به مدرسه.
از این‌رو مثل همه بچه‌های روستایشان بدون سواد خواندن و نوشتن راهی مزارع کشاورزی شده است. در نوجوانی هم به هوای پیدا کردن کار مناسب از کشور افغانستان راهی دیار غربت و شهر تهران می‌شود. حالا بیشتر از ۵ سال است که همراه عمو و برادرش به تهران آمده و به‌عنوان کارگر خدمات شهری در شهرداری مشغول کار شده است. خودش می‌گوید: «در شهر خودمان مشتاق یاد گرفتن سواد نبودم، اما از وقتی به تهران آمده‌ام از بی‌سوادی خجالت می‌کشم.
اوایل از دوستانی که سواد داشتن، می‌خواستم برای من سرمشق بنویسند تا حداقل حروف الفبا را یاد بگیرم، اما چون معلم بالا سرم نبود، خودم هم تنبلی می‌کردم و نیمه‌کاره سوادآموزی را رها کردم، اما حالا مشتاقانه دوست دارم که سواد خواندن و نوشتن یاد بگیرم.» محمد که کنارش ایستاده به شوخی جمله‌ای را می‌گوید و همه به صحبت‌هایش می‌خندند اما او واقعیت تلخی را بیان می‌کند:
«ما سعی می‌کنیم از روی نوشته مثل نقاشی کلمات را بکشیم. مثلاً اسم و مشخصات‌مان، را بلدیم بنویسیم اما مثل یک نقاشی که عادت کرده‌ایم می‌نویسیم و حروف را به خوبی نمی‌شناسیم. ما حتی نمی‌توانیم یک پیامک ساده را با گوشی بنویسیم یا شماره کسی را ذخیره کنیم. آمده‌ایم اینجا تا خواندن و نوشتن یاد بگیریم.» وقتی موضوع آموزش سوادآموزی کارگران مطرح شد «محمد روحی» داوطلبانه و در قالب نذر فرهنگی آماده ارائه آموزش‌های لازم به این قشر زحمتکش شد.
او که معلم دبستان ابتدایی و ساکن محله شکوفه جنوبی است می‌گوید: «از اینکه بتوانم با دانش اندک خود به همنوعانم چیزی بیاموزم به خودم می‌بالم. برای کار پولی دریافت نخواهم کرد چون معتقدم برکت این نذر فرهنگی در زندگی‌ام جاری است و همه چیز پول نمی‌شود. نمی‌گویم وضع مالی خوبی دارم و نیازی به پول تدریس خصوصی ندارم، اما تدریس برای باسواد کردن این کارگران زحمتکش را بدون چشمداشت مالی انجام داده و همکاران و خیّران دیگر را هم به این کار دعوت می‌کنم.»
نظر شما